Νομικό Πλαίσιο

Εξετάζοντας κανείς τα άρθρα 288,306 ΚΑΙ 307 του Ποινικού Κώδικα (Ν4619/2019) με ισχύ από 1.7.2019, αναγνωρίζει κανείς πως ο πρώτος επιλαμβανόμενος ενός επείγοντος περιστατικού οφείλει να βοηθήσει τον πάσχοντα εφόσον έχει εξασφαλίσει την προσωπική του ασφάλεια.
Με προτεραιότητα πάντα την προσωπική ασφάλεια οποιοδήποτε άτομο μπορεί να προσφέρει βοήθεια σε πάσχοντα σε ένδειξη καλής θέλησης και αν δεν αποδεικνύεται πως υπήρξε δόλος να  βλάψει το βοηθούμενο άτομο, δεν διώκεται ποινικά σε περίπτωση αγωγής.

Άρθρο 288: Παρεμπόδιση αποτροπής κοινού κινδύνου και παράλειψη οφειλόμενης βοήθειας

  1. Όποιος ματαιώνει ή δυσχεραίνει την ενέργεια που είναι αναγκαία για να αποτραπεί ή να κατασταλεί ένας κοινός κίνδυνος που υπάρχει ή που επίκειται για τη ζωή ή την υγεία ανθρώπου ή για ξένες ιδιοκτησίες τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή.
  2. Όποιος σε περίπτωση δυστυχήματος ή κοινού κινδύνου ή κοινής ανάγκης δεν προσφέρει τη βοήθεια που του ζητήθηκε και που μπορούσε να προσφέρει, χωρίς ο ίδιος να διατρέξει ουσιώδη κίνδυνο, τιμωρείται με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας.

Άρθρο 306: Έκθεση

  1. Όποιος εκθέτει άλλον και έτσι τον καθιστά αβοήθητο, καθώς και όποιος αφήνει αβοήθητο ένα πρόσωπο που το έχει στην προστασία του ή που έχει υποχρέωση να το διατρέφει και να το περιθάλπει ή να το μεταφέρει, ή ένα πρόσωπο που ο ίδιος υπαίτια τραυμάτισε, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών.
  2. Αν η πράξη προκάλεσε στον παθόντα: α) βαριά σωματική βλάβη, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών, β) θάνατο, επιβάλλεται κάθειρξη έως δέκα έτη.

    Άρθρο 307: Παράλειψη προσφοράς βοήθειας

Όποιος παραλείπει να σώσει άλλον από κίνδυνο ζωής, αν και μπορεί να το πράξει χωρίς κίνδυνο της δικής του ζωής ή υγείας, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή.

Εγκύκλιος με θέμα: «Κανόνες Χρήσης Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδιστή ή Απινιδωτή σε Δημόσιους Χώρους»

Στο ΦΕΚ 219/τΒ/22.2.2007 δημοσιεύτηκε η Υπουργική Απόφαση Υ4Α/οικ.15576 «ΚΑΝΟΝΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ(ΚΑΑ)».

Με την ανωτέρω Υπουργική Απόφαση καθορίσθηκε ότι πέραν της υποχρεωτικής εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών υγείας (ιατροί, νοσηλευτές, πληρώματα ασθενοφόρων, παραϊατρικό προσωπικό…) στην Βασική Υποστήριξη ζωής και στην Αυτόματη Εξωτερική Απινίδωση (ΑΕΑ), δύναται να εκπαιδευτούν και οι μη επαγγελματίες υγείας (πολίτες) στα ανωτέρω , με τις διαδικασίες που προβλέπονται στην εν λόγω Υπουργική Απόφαση .
Με τη παρούσα εγκύκλιο επιδιώκεται η θέσπιση βασικών κανόνων χρήσης Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδιστών (ΑΕΑ) και Απινιδιστών από μη ιατρούς λειτουργούς υγείας και γενικό πληθυσμό για την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση καρδιακής ανακοπής , ως ακολούθως:
 Ο μη ιατρός χρήστης δεν χρειάζεται ιδιαίτερες γνώσεις, παρά μόνον την εκπαίδευση στη Βασική Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση (Β-ΚΑΑ) και στη χρήση ΑΕΑ.

  1. Τον ΑΕΑ χειρίζεται οποιοσδήποτε ανανήπτης έχει εκπαιδευτεί στη Β-ΚΑΑ και τον Αυτόματο Εξωτερικό Απινιδισμό και εφαρμόζει τις οδηγίες του κατασκευαστή.
  2. Οποιοδήποτε άτομο που προσφέρει άμεση βοήθεια σε ένδειξη καλής θέλησης στο θύμα ΚΑ, με ή χωρίς τη χρήση ΑΕΑ, ακόμη και αν δεν έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα, δεν θεωρείται ένοχο.

Κάθε Δημόσια Υπηρεσία, Ιδιωτική επιχείρηση. Οργανισμός, όπου συχνάζει μεγάλος αριθμός προσώπων, όπως:

  1. Αεροδρόμια, Λιμάνια
  2. Υπουργεία, Δικαστήρια, Σωφρονιστικά Καταστήματα, Κοινοβούλιο και λοιπές Δημόσιες Υπηρεσίες
  3. Αεροπλάνα, Πλοία
  4. Αθλητικά κέντρα
  5. Ξενοδοχεία, Σχολεία
  6. Εμπορικά κέντρα, Σταθμοί λεωφορείων
  7. Σιδηροδρομικοί σταθμοί και οποιοσδήποτε άλλος χώρος, όπου η άμεση πρόσβαση ιατρικής βοήθειας και απαραίτητου συνοδού εξοπλισμού είναι δυσχερής ή αδύνατη.

Η εγκατάσταση ΑΕΑ καθορίζεται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια χωροταξίας και πιθανότητας εμφάνισης επεισοδίου καρδιακής ανακοπής.

Συγκεκριμένα:
Εκτιμώνται χώροι με τη μεγαλύτερη συχνότητα ανακοπή (2 ανακοπές/έτος). Π.χ. Σε γήπεδα 1 ΑΕΑ/15.000 θεατές, φυλακή 1 ΑΕΑ/όροφο, εμπορικό κέντρο 1 ΑΕΑ/ όροφο, ξενοδοχείο 1 ΑΕΑ, αεροπλάνο 1 ΑΕΑ
Επιλέγονται χώροι όπου κυκλοφορούν περισσότερα από 250 άτομα, ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών , επί περίπου 16 ώρες ημερησίως.
Επίσης, χώροι όπου συνέβησαν περισσότερα του ενός επεισόδια ανακοπής κατά τα τελευταία 2 χρόνια

Η θέση εγκατάστασης του ΑΕΑ πρέπει να είναι προσβάσιμη (περπατώντας 1-1μιση λεπτό) και ορατή εμφανώς σε όλους.
Η θέση του ΕΑΕ πρέπει να είναι δίπλα σε τηλέφωνο για την άμεση ενεργοποίηση του ΕΚΑΒ

Νόμος 3850/2010

Κύρωση του Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.

Ο εργοδότης οφείλει:

α) να λαμβάνει όσον αφορά τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων από εργαζομένους τα αναγκαία μέτρα τα οποία θα είναι προσαρμοσμένα στο μέγεθος και στη φύση των δραστηριοτήτων της επιχείρησης και θα λαμβάνουν υπόψη τα άλλα πρόσωπα που είναι παρόντα
β) να οργανώνει την κατάλληλη υποδομή και να εξασφαλίζει τις κατάλληλες διασυνδέσεις με αρμόδιες εξωτερικές υπηρεσίες, προκειμένου να αντιμετωπισθούν άμεσα θέματα πρώτων βοηθειών, επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, διάσωσης και πυρασφάλειας
γ) να ελέγχει τις εγκαταστάσεις και τα μέσα παροχής πρώτων βοηθειών τακτικά, όσον αφορά την πληρότητα και την ικανότητα χρησιμοποίησής τους.

Κατ’ εφαρμογή της παραγράφου 1, ο εργοδότης πρέπει μεταξύ άλλων να ορίζει τους εργαζομένους που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων από τους εργαζομένους.

Αυτοί οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν λάβει κατάλληλη επιμόρφωση, να είναι επαρκείς σε αριθμό και να τίθεται στη διάθεσή τους το κατάλληλο υλικό, ανάλογα με το μέγεθος και τους ειδικούς κινδύνους της επιχείρησης και της εγκατάστασης.

Ο εργοδότης επίσης οφείλει:

α) Να συντηρεί τους τόπους εργασίας, τα μηχανολογικά μέσα και τον εξοπλισμό και να μεριμνά για την κατά το δυνατό άμεση αποκατάσταση των ελλείψεων, που έχουν σχέση με την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Αν από τις ελλείψεις αυτές προκαλείται άμεσος και σοβαρός κίνδυνος για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, πρέπει να διακόπτεται αμέσως η εργασία στο σημείο που εμφανίζονται οι ελλείψεις, μέχρι την αποκατάστασή τους.
β) Να ενημερώνει το συντομότερο δυνατό τους εργαζομένους που εκτίθενται ή ενδέχεται να εκτεθούν σε σοβαρό και άμεσο κίνδυνο, σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν.
γ) Να λαμβάνει μέτρα και να δίνει οδηγίες στους εργαζομένους, ώστε να μπορούν σε περίπτωση σοβαρού, άμεσου και αναπόφευκτου κινδύνου να διακόπτουν την εργασία ή/και να εγκαταλείπουν αμέσως το χώρο εργασίας και να μεταβαίνουν σε ασφαλή χώρο.
δ) Να μη ζητά από τους εργαζομένους, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις δικαιολογούμενες από τις περιστάσεις, να αναλάβουν πάλι την εργασιακή δραστηριότητα τους, εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται σοβαρός και άμεσος κίνδυνος.

Ο εργαζόμενος, ο οποίος σε περίπτωση σοβαρού άμεσου και αναπόφευκτου κινδύνου, απομακρύνεται από τη θέση εργασίας του ή/και από μια επικίνδυνη ζώνη, δεν επιτρέπεται να υποστεί καμία δυσμενή επίπτωση και πρέπει να προστατεύεται από κάθε ζημιογόνο και αδικαιολόγητη συνέπεια σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Ο εργοδότης εξασφαλίζει ώστε όλοι οι εργαζόμενοι να είναι σε θέση, σε περίπτωση σοβαρού και άμεσου κινδύνου για την ίδια τους την ασφάλεια ή για την ασφάλεια άλλων προσώπων και εφόσον υπάρχει αδυναμία να επικοινωνήσουν με τον αρμόδιο ιεραρχικά προϊστάμενο, να λαμβάνουν οι ίδιοι τα κατάλληλα μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις τους και τα διαθέσιμα τεχνικά μέσα, ώστε να αποφευχθούν οι συνέπειες του κινδύνου αυτού.

Οι ενέργειές τους σε τέτοιες περιπτώσεις δεν θα συνεπάγονται δυσμενή μεταχείριση εκ μέρους του εργοδότη, εκτός αν αποδειχθεί ότι δεν ενήργησαν σύμφωνα με ρητά δοθείσες οδηγίες ή επέδειξαν σοβαρή αμέλεια.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας μπορεί να καθορίζονται τα ελάχιστα απαιτούμενα υλικά των χώρων πρώτων βοηθειών και των φαρμακείων στους χώρους εργασίας και κάθε άλλη αναγκαία σχετική λεπτομέρεια (η παράγραφος αυτή προστέθηκε με το άρθρο 36 παρ. 4 του Ν. 4144/2013 (ΦΕΚ Α 88/18.4.2013)

Φαρμακείο Α’ Βοηθειών Εργασιακών Χώρων Σύμφωνο με την Υ.Α.:32205/Δ.10.96/2.10.2013 ΦΕΚ Β΄2562/2013

Είναι σε εφαρμογή από τον Οκτώβριο του 2013 η Υπουργική Απόφαση 32205/Δ.10.96/2.10.2013 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Β’ 2562/2013 με την οποία προσδιορίζονται τα ελάχιστα απαιτούμενα υλικά φαρμακείου Α’ Βοηθειών για κάθε εργασιακό χώρο ανεξάρτητα από το είδος εργασίας και τον αριθμό εργαζομένων.

ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ οικ. 32205/Δ10.96/ΦΕΚ Β 2562/11.10.2013

Ελάχιστα απαιτούμενα υλικά πρώτων βοηθειών στους χώρους εργασίας.

Τα ελάχιστα απαιτούμενα υλικά των χώρων πρώτων βοηθειών και των φαρμακείων στους χώρους εργασίας είναι:
α) Ακετυλοσαλικυλικό οξύ.
β) Παρακεταμόλη.
γ) Αντιισταμινικά δισκία.
δ) Δισκία κορτιζόνης (πρεδνιζολόνη 4 mg).
ε) Ενέσιμο σκεύασμα κορτιζόνης (μεθυλπρεδνιζολόνη 125 mg).
στ) Αντιόξινα δισκία.
ζ) Σπασμολυτικά δισκία.
η) Αντιδιαρροϊκά δισκία – Loperamide.
θ) Οφθαλμικό διάλυμα για πλύση.
ι) Αντισηπτικό κολλύριο.
ια) Αντιϊσταμινική αλοιφή.
ιβ) Αλοιφή για επούλωση εγκαυμάτων.
ιγ) Γάντια.
ιδ) Υγρό απολύμανσης χεριών.
ιε) Αποστειρωμένες γάζες κουτιά των πέντε εκατοστών, δέκα εκατοστών και δεκαπέντε εκατοστών.
ιστ) Γάζες εμποτισμένες με αντιβιοτικό (Fusidic acid).
ιζ) Βαμβάκι.
ιη) Λευκοπλάστης πλάτους 0,08 μέτρα.
ιθ) Τεμάχια λευκοπλάστη με γάζα αποστειρωμένη.
κ) Επίδεσμος 2,50 Χ 0,05 μέτρα.
κα) Επίδεσμος 2,50 Χ 0,10 μέτρα.
κβ) Τριγωνικός επίδεσμος.
κγ) Αιμοστατικός επίδεσμος.
κδ) Φυσιολογικός ορός 250 ή 500 ml.
κε) Οξυζενέ.
κστ) Οινόπνευμα καθαρό.
κζ) Αντισηπτικό διάλυμα (solution ext. use Povidone Iodine 10 %).
κη) Γλωσσοπίεστρα.
κθ) Ποτηράκια μιας χρήσης (χάρτινα ή πλαστικά).

Μετά την εφαρμογή της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου καταργούνται οι σχετικές προϋπάρχουσες διατάξεις που αφορούν ειδικότερα το ελάχιστο περιεχόμενο των υλικών των χώρων πρώτων βοηθειών και των φαρμακείων στους χώρους εργασίας.

ΚΩΔΙΚΑΣ ΟΔΙΚΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

Νόμος 2696/1999
(ΦΕΚ 57/Α΄/23. 3.1999)

ΠΑΡ.25

Με απόφαση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών μπορεί να επιβάλλεται ο εφοδιασμός των αυτοκινήτων, των υπ` αυτών ρυμουλκουμένων, των τρίτροχων οχημάτων, των μοτοσικλετών και των μοτοποδηλάτων και με άλλα, εκτός των πιο πάνω, εξαρτήματα ή συσκευές (π.χ. πυροσβεστήρες), που προορίζονται για την ασφάλεια των οχημάτων αυτών ή των άλλων επί της οδού οχημάτων, τη βελτίωση του εξοπλισμού τους και την εξυπηρέτηση του δι` αυτών εκτελούμενου έργου. Με την αυτήν απόφαση μπορεί να επιβάλλεται ο εφοδιασμός όλων των οδικών οχημάτων με κιβώτιο το οποίο θα περιέχει υγειονομικό υλικό πρώτων βοηθειών.

ΠΑΡ. 26

Αυτός που θέτει σε κυκλοφορία, καθώς και αυτός που οδηγεί οδικό όχημα, τρίτροχο όχημα, μοτοσικλέτα, μοτοποδήλατο, αγροτικό μηχάνημα ή μηχάνημα έργων, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου αυτού ή που δεν είναι εφοδιασμένο με τους από το άρθρο αυτό προβλεπόμενους μηχανισμούς, πινακίδες, συσκευές, ζώνες ασφαλείας ή συστήματα ή που έχει μηχανισμούς, πινακίδες, συσκευές, ζώνες ασφαλείας ή συστήματα που δεν πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου αυτού τιμωρείται με διοικητικό πρόστιμο ογδόντα (80,00) ευρώ, στην περίπτωση δε που δεν είναι εφοδιασμένο με τις ζώνες ασφαλείας που προβλέπονται στην παράγραφο 17 του άρθρου αυτού τιμωρείται με διοικητικό πρόστιμο διακοσίων (200,00) ευρώ.

Προκειμένου για λεωφορεία και φορτηγά οχήματα, το διοικητικό πρόστιμο των ογδόντα (80) ευρώ επιβάλλεται στον ιδιοκτήτη του οχήματος και όχι στον οδηγό αυτού, εφόσον η παράβαση αφορά στον εφοδιασμό του οχήματος με τα κατάλληλα ελαστικά (το τελευταίο εδάφιο της παρ.26 προστέθηκε με το άρθρο 17 παρ.2 Ν.3710/2008, ΦΕΚ Α 216/23.10.2008).

ΠΑΡ. 27

Αυτός που θέτει σε κυκλοφορία, καθώς και αυτός που οδηγεί όχημα άλλης κατηγορίας, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου αυτού ή που δεν είναι εφοδιασμένο με τους από το άρθρο αυτό προβλεπόμενους, κατά περίπτωση, μηχανισμούς, πινακίδες, συσκευές ή συστήματα ή που έχει μηχανισμούς, πινακίδες, συσκευές ή συστήματα, που δεν πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου αυτού τιμωρείται με διοικητικό πρόστιμο ογδόντα (80,00) ευρώ (η παρ. αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 75 Ν.3542/2007, ΦΕΚ Α 50/2.3.2007

Κατ’ εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης, εκδόθηκε η Υπουργική απόφαση Υ.Α. Η – 2347/555/1978 (Συγκοινωνιών) της 31.1/15.2.1978: Περί εφοδιασμού των αυτοκινήτων με κιβωτίδιο που θα περιέχει υγειονομικό υλικό πρώτων βοηθειών – (ΦΕΚ Β’ 123/1978), η οποία ισχύει μέχρι σήμερα:

Έχοντας υπόψη:

  1. Τις διατάξεις της παραγρ. 26 του άρθρου 81 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, που κυρώθηκε με το νόμο 614/77 (ΦΕΚ 167 Α’/1977)
  2. Το έγγραφο του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών με αριθμό Α1β/4/14 Ιανουαρίου 1978

  1. Επιβάλλουμε στους ιδιοκτήτες των αυτοκινήτων, όλων των κατηγοριών,καθώς επίσης και στους ιδιοκτήτες των τριτρόχων μοτοσυκλεττών, τηνυποχρέωση εφοδιασμού των οχημάτων τους με κιβωτίδιο υγειονομικούυλικού πρώτων βοηθειών

  2. Καθορίζουμε το περιεχόμενο του κιβωτιδίου πρώτων βοηθειών, το οποίο πρέπει να αποτελείται από τα εξής είδη επιδεσμικού υλικού:
    α) Ένα (1) πακέτο βαμβάκι υδρόφιλο των 100 γραμματίων τουλάχιστο.
    β) Τέσσερα (4) κουτιά αποστειρωμένες γάζες.
    γ) Ένα (1) καρούλι (πηνίο) λευκοπλάστη.
    δ) Τέσσερις (4) ατομικούς επιδέσμους.
    ε) Δύο (2) αιμοστατικούς επιδέσμους.
    στ) Ένα (1) φιαλλίδιο με 200 γραμμάτια, τουλάχιστον οινόπνευμα και
    ζ) Ένα φιαλλίδιο με 50 γραμμάρια τουλάχιστο, Mercurochrome.
    Ειδικώς,τα αυτοκίνητα που ανήκουν στους γιατρούς, πρέπει να είναι εφοδιασμέναμε κιβωτίδιο πρώτων βοηθειών το οποίο, εκτός από το παραπάνω επιδεσμικόυλικό, πρέπει να περιέχει και τα εξής είδη φαρμακευτικού υλικού:
    α) Τρείς (3) σύριγγες μιάς χρήσεως και ένα πριονάκι θράυσεωςφυσίγγων.
    β) Τρείς (3) φύσιγγες Αtropine Sulfare.
    γ) Τρείς (3) φύσιγγες Diethylamide – Pyridine – 3 – Carboxylic Acid.
    δ) Ένα σωληνάριο αλοιφή N-Phenyl – N – Benzyl – 4 – Amino – 1 -Methylpiperidin.
    ε) Τρεις (3) φύσιγγες Chlorpromazine Hydrochloride.
    στ) Ένα (1) κουτί δισκία Acetylsalicylic Acid.
    ζ) Ένα (1) κουτί 5,7 Dichlord – 8 – Hydroxyquinaldine.
    η) Ένα (1) κουτί δισκία Τrinitrine 1%.
    θ) Δέκα (10) δισκία Hyoscine – N – Butyl Bromide.
    ι) Δέκα (10 δισκία -7-Chloro – 1,3 – Dihydro – 1 – Methyl – 5 – Phenyl 2H – 1,4 – Benzodiazepin – 2 -One.

  3. Το κιβωτίδιο πρώτων βοηθείων πρέπει να τοποθετείται στο αυτοκίνητο σε θέση που να εξασφαλίζει, σε περίπτωση ανάγκης, ευχέρεια αμέσης χρησιμοποιήσεως του , δεν πρέπει δε να κλειδώνεται ή να τοποθετείται μέσα σ` αυτό οποιδήποτε άλλο αντικείμενο, εκτός από το επιδεσμικό και φαρμακευτικό υλικό.

  4. Το περιεχόμενο του κιβωτιδίου πρώτων βοηθειών πρέπει, με ευθύνη των ιδιοκτητών ή των οδηγών των αυτοκινήτων, να συμπληρώνεται ανελλιπώς αμέσως μετά την κατανάλωσή του. Ειδικώς , το φαρμακευτικό υλικό του κιβωτιδίου πρέπει, με ευθύνη των γιατρών ιδιοκτητών και οδηγών των αυτοκινήτων, ν` ανανεώνεται, λόγω των ιδιαιτέρων συνθηκών διατηρήσεως του, τους καλοκαιρινούς κυρίως μήνες, σε μικρά χρονικά διαστήματα, όχι πέραν των δύο ετών.